Odporność psychiczna pracowników i menedżerów w firmie

Odporność psychiczna to klucz do skuteczności zarówno w życiu zawodowym, jak i osobistym. W świecie pełnym wyzwań, zmian i presji, zdolność do radzenia sobie z trudnościami, stresującymi sytuacjami i nagłymi zmianami jest nieoceniona. Czym jednak dokładnie jest odporność psychiczna? Dlaczego jej rozwój powinien być priorytetem w każdej organizacji? W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na te pytania oraz dowiesz się, jakie kroki można podjąć, aby budować odporność psychiczną w swoim zespole.

 

Poznaj kluczowe aspekty odporności psychicznej w pracy. Dowiedz się, jak wspierać pracowników i menedżerów w radzeniu sobie z presją, stresem i wyzwaniami, by budować efektywne zespoły i osiągać lepsze wyniki.

 

Z tego artykułu dowiesz się:

 

• Czym jest odporność psychiczna i dlaczego jest kluczowa w pracy?

 

• Jakie są cztery kluczowe elementy modelu odporności psychicznej 4C?

 

• W jaki sposób odporność psychiczna wpływa na pracowników i menedżerów?

 

• Jakie praktyczne kroki można podjąć, aby rozwijać odporność psychiczną w firmie?

 

• Jakie narzędzia, takie jak MTQPlus, pomagają mierzyć i wspierać rozwój odporności?

 

 

Dlaczego odporność psychiczna pracowników w firmie jest ważna?

 

Odporność psychiczna to fundament, na którym opiera się skuteczność działania zarówno pracowników, jak i menedżerów. Obecnie zmiany są nieuniknione, a presja związana z osiąganiem wyników jest codziennością, więc zdolność do zachowania spokoju i skutecznego działania w trudnych sytuacjach jest niezwykle cenna.

Wielu właścicieli firm oraz liderów zespołów zdaje sobie sprawę, że kluczem do budowania efektywnych zespołów jest nie tylko szkolenie z umiejętności technicznych, ale także rozwijanie odporności psychicznej.

 

Dlaczego?

 

Bo to właśnie ona decyduje o tym, jak pracownicy i menedżerowie radzą sobie ze stresem, presją oraz nieprzewidywalnymi wyzwaniami.

 

 

Czym jest odporność psychiczna?

 

Odporność psychiczna (psychological resilience) to zdolność do skutecznego radzenia sobie z trudnościami, stresem oraz niepewnością, a także umiejętność szybkiego powrotu do równowagi po przejściu przez kryzys. W modelu odporności psychicznej 4C, kluczowymi elementami są:

 

• Kontrola – zdolność do wpływania na swoje emocje i sytuacje zawodowe.

 

• Zaangażowanie – determinacja i gotowość do działania nawet w trudnych warunkach.

 

• Wyzwanie – postrzeganie trudności jako szansy na rozwój, a nie zagrożenia.

 

• Pewność siebie – wiara we własne możliwości i umiejętność pokonywania przeciwności.

 

 

Badania wykazały, że osoby o wysokiej odporności psychicznej są w stanie skuteczniej radzić sobie z presją, mają lepsze wyniki w pracy i są bardziej zmotywowane do podejmowania wyzwań.

 

Przykładem mogą być liderzy firm, którzy, mimo presji wyników, potrafią podejmować racjonalne decyzje i przewodzić swoim zespołom w trudnych czasach. Badanie Zhai et al. (2022) pokazuje, że systemy zarządzania zasobami ludzkimi, które promują psychologiczne wzmocnienie pracowników, znacząco wspierają rozwój odporności i zwiększają ich efektywność.

 

 

Odporność psychiczna wśród pracowników

 

Dla pracowników, odporność psychiczna to kluczowy zasób, który pozwala radzić sobie z codziennymi wyzwaniami zawodowymi, takimi jak stres, multitasking, czy presja związana z osiąganiem wyników.

 

Pracownicy o wyższej odporności psychicznej są mniej narażeni na wypalenie zawodowe, lepiej radzą sobie ze stresem i są bardziej zaangażowani w swoje obowiązki. Badania Charoensap-Kelly et al. (2021) pokazują, że rezylencja u pracowników bezpośrednio wpływa na ich samopoczucie i produktywność, a także relacje z kolegami w pracy.

 

W firmach, gdzie pracownicy są w stanie lepiej zarządzać swoim stresem, odnotowuje się niższą rotację i mniejsze problemy z absencją.

 

W jednej firm produkcyjnych w Polsce wprowadzono programy rozwojowe skoncentrowane na budowaniu odporności psychicznej. Pracownicy, którzy uczestniczyli w szkoleniach, zaczęli lepiej zarządzać stresem związanym z presją terminów, co doprowadziło do zmniejszenia liczby zwolnień chorobowych oraz wzrostu ich efektywności w pracy.

 

 

Odporność psychiczna menedżerów – liderzy w stresie

 

Odporność psychiczna menedżerów jest jeszcze ważniejsza, ponieważ to oni kształtują kulturę organizacyjną i prowadzą zespoły przez trudności. Menedżerowie o wysokiej odporności są w stanie podejmować lepsze decyzje, efektywnie zarządzać kryzysami oraz wspierać swoich pracowników w trudnych chwilach.

 

Jak pokazuje książka Youssef-Morgan i Stratman (2017), liderzy z rozwiniętym kapitałem psychologicznym, w skład którego wchodzi odporność psychiczna, potrafią lepiej przewodzić zespołom, a ich działania mają bezpośredni wpływ na zaangażowanie i wydajność pracowników.

 

Przykładem może być sytuacja, kiedy menedżerowie zarządzają zmianami w firmie – liderzy o wysokiej odporności będą w stanie zmotywować zespół i zminimalizować opór przed zmianami.

 

Badanie Good et al. (2023) wykazało, że rozwijanie rezylencji u menagerów pierwszej linii, nie tylko zmniejsza ich skłonność do odejścia z pracy, ale także poprawia wyniki pracy, efektywność zarządzania, nawet w trudnych sytuacjach związanych z bezpośrednim kontaktem z trudnymi sytuacjami w zespole.

 

 

Odporność psychiczna jako tarcza przed wypaleniem

 

Jednym z głównych problemów, z którymi boryka się wielu pracowników i menedżerów, jest wypalenie zawodowe. Codzienny stres, presja wyników i ciągłe zmiany mogą prowadzić do obniżenia efektywności i motywacji, a w dłuższej perspektywie – do wypalenia. Jednak odporność psychiczna pełni tutaj rolę „tarczy”, która pozwala pracownikom lepiej radzić sobie z przeciążeniem, a menedżerom efektywnie zarządzać zespołami bez nadmiernego eksploatowania zasobów ludzkich.

 

Odporność psychiczna pozwala na regenerację po niepowodzeniach i trudnych sytuacjach, co jest niezwykle ważne dla długoterminowego zdrowia psychicznego i emocjonalnego.

 

Pracownicy, którzy potrafią zachować dystans emocjonalny w trudnych sytuacjach, szybciej wracają do pełnej efektywności po kryzysach, a ich odporność działa jak amortyzator, chroniący ich przed wyczerpaniem.

 

Pewna firma zajmująca się usługami finansowymi, która wprowadziła programy odporności psychicznej po tym, jak kilku kluczowych pracowników odeszło z powodu wypalenia zawodowego. Programy te nie tylko zmniejszyły rotację, ale również zwiększyły zaangażowanie i satysfakcję z pracy.

 

 

Rezylencja jako długoterminowa inwestycja

 

Rozwijanie odporności psychicznej pracowników i menedżerów to inwestycja, która przynosi wymierne korzyści. To nie jest jednorazowe szkolenie, ale proces, który wymaga konsekwentnego wsparcia i zaangażowania ze strony firmy. Dobrze zaprojektowane programy rozwojowe, oparte na MTQPlus, które oceniają i pomagają rozwijać odporność psychologiczną, są doskonałym narzędziem do mierzenia postępów i wprowadzania celowanych interwencji.

 

Odporność psychiczna wpływa także na długoterminową strategię firmy. Organizacje, które potrafią wspierać swoich pracowników w radzeniu sobie z presją i stresem, lepiej adaptują się do zmian na rynku. W dłuższej perspektywie, to właśnie takie firmy będą bardziej elastyczne i odporne na kryzysy, co przełoży się na ich konkurencyjność.

Podczas pandemii COVID-19 wiele firm stanęło przed koniecznością przejścia na tryb zdalny, co było ogromnym wyzwaniem dla organizacji, które nie były do tego przygotowane. Firmy, które wcześniej inwestowały w rozwój rezylencji swoich liderów, poradziły sobie z tym wyzwaniem znacznie lepiej – menedżerowie potrafili utrzymać morale zespołów, nawet w obliczu niepewności i stresu związanego z pracą na odległość.

 

 

Korzyści z rozwijania odporności psychicznej w firmie

 

Wprowadzenie programów rozwoju odporności psychicznej w firmach przynosi liczne korzyści zarówno dla pracowników, menedżerów, jak i samej organizacji. Najważniejsze z nich to:

 

• Zmniejszenie rotacji pracowników – pracownicy o wyższej odporności psychicznej rzadziej odchodzą z pracy, nawet w obliczu kryzysów.

 

• Wyższa efektywność – badania pokazują, że osoby o wyższej odporności lepiej radzą sobie z presją, co przekłada się na ich produktywność.

 

• Lepsze zdrowie psychiczne – odporność psychiczna pomaga w zachowaniu równowagi emocjonalnej, co zmniejsza ryzyko wypalenia zawodowego i problemów zdrowotnych.

 

• Większa satysfakcja z pracy – pracownicy, którzy potrafią zarządzać stresem, są bardziej zadowoleni ze swojej pracy i bardziej zaangażowani w działania firmy.

 

 

Jak rozwijać odporność psychiczną pracowników w firmie?

 

Rozwój rezylencji w organizacji można wspierać na kilka sposobów:

 

• Programy szkoleniowe. Regularne szkolenia i warsztaty, takie jak programy MTQPlus, które pomagają pracownikom rozwijać zdolności do radzenia sobie ze stresem.

 

• Wsparcie menedżerskie. Menedżerowie mogą wspierać rozwój odporności, tworząc środowisko pracy, które promuje otwartość na wyzwania i wspiera samodzielność pracowników. Ważnym elementem staje się także kultura feedbacku.

 

• Codzienne praktyki. Ćwiczenia mindfulness, techniki zarządzania stresem i samoregulacji mogą być wprowadzane jako element codziennej pracy.

 

• Kultura organizacyjna. Organizacje powinny promować kulturę pracy, która docenia zaangażowanie i wspiera pracowników w radzeniu sobie z presją. Zapewnić dostęp do szkoleń informacji i wspomagać w wprowadzeniu, jak również codziennym praktykowaniu działań wzmacniających oporność psychiczną.

 

 

Jak mierzyć odporność psychiczną?

 

Jednym z najskuteczniejszych narzędzi do pomiaru odporności psychicznej jest test MTQPlus, który opiera się na modelu 4C. Ten psychometryczny test ocenia, w jakim stopniu pracownicy i menedżerowie radzą sobie z trudnościami, oraz identyfikuje obszary, które wymagają rozwoju.

 

Test MTQPlus został zaprojektowany, aby dawać wskaźniki, które można wykorzystać do wprowadzania indywidualnych programów rozwojowych, co z kolei może przełożyć się na zwiększenie efektywności całej organizacji.

 

Więcej na temat testu MTQPlus znajdziesz tutaj: Badanie MTQPlus

 

 

Podsumowanie

 

Odporność psychiczna to kluczowy zasób dla każdej organizacji, która chce osiągnąć sukces w obliczu wyzwań. Zarówno pracownicy, jak i menedżerowie, którzy rozwijają tę zdolność, są bardziej efektywni, lepiej radzą sobie z presją i przyczyniają się do sukcesu całej firmy. Wprowadzenie programów wspierających rozwój odporności, takich jak MTQPlus, oraz stworzenie środowiska pracy, które promuje zdrową równowagę emocjonalną, to inwestycja, która przyniesie długoterminowe korzyści.

 

Jeśli Twoja firma chce poprawić wyniki, zminimalizować rotację pracowników i zbudować silniejsze zespoły, rozwój odporności psychicznej powinien stać się priorytetem.

 

Masz pytania?

 

Chcesz sprawdzić poziom odporności psychicznej u pracowników?

 

Napisz do nas!

 

Agnieszka.

 

Żródła:

 

• Charoensap-Kelly, P., Sheldon, P., Antony, M.G., & Provenzani, L. (2021). Resilience, Well-Being, and Organizational Outcomes of Croatian, Thai, and US Workers during COVID-19. Journal of Management & Organization.

 

• Good, V., Greiner Fehl, A., LaBrecque, A.C., & Voorhees, C.M. (2023). Cultivating Resilience in Organizational Frontline Employees. Journal of Service Research. doi: Youssef-Morgan, C.M., & Stratman, J.L. (2017). Psychological Capital: Developing Resilience by Leveraging the HERO Within Leaders. Routledge.

 

• Zhai, X., Zhu, C.J., & Zhang, M. (2022). Mapping Promoting Factors and Mechanisms of Resilience for Performance Improvement: The Role of Strategic Human Resource Management Systems and Psychological Empowerment. Applied Psychology.

 

• Chhatwani, M., Mishra, S.K., Varma, A., & Rai, H.S. (2022). Psychological Resilience and Business Survival Chances: A Study of Small Firms in the USA During COVID-19. Journal of Business Research.

 

• Zhai, X., Zhu, C.J., & Zhang, M. (2022). Strategic Human Resource Management Systems and Psychological Empowerment for Resilience Building. Journal of Business Psychology.